Otwarty Uniwersytet Poszukiwań. Witkacy w teatrze międzywojennym. Wykład prof. Janusza Deglera.

Otwarty Uniwersytet Poszukiwań
Otwarty Uniwersytet Poszukiwań (OUP) to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywających się w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, adresowanych do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką, a w sposób szczególny do studentów uczelni wyższych Wrocławia i innych polskich ośrodków akademickich.

Więcej informacji na temat Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań na stronie www.grotowski-institute.pl

Tu zaszła zmiana w scenach… Polska scenografia teatralna XX wieku
Kurs wiodący Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań (OUP) w sezonie 2021/2022 poświęcony jest scenografii – jednej z najdynamiczniej i najciekawiej rozwijających się w Polsce sztuk teatralnych, w ewolucji której odbijają się także zmiany zachodzące w rozumieniu miejsca człowieka w świecie, w kulturze, życiu społecznym. W cyklu wykładów i warsztatów zaprezentowane zostaną i przeanalizowane wybrane dokonania polskich artystów teatru, którzy pracując w dziedzinie scenografii, poszerzali jej rozumienie i sposoby praktykowania, odchodząc od „dekoracji” ku sztuce kształtowania przestrzeni i jej dramaturgii. Poprzez namysł nad tymi dokonaniami będziemy dążyć do refleksji nad scenografią jako pojęciem i praktyką, do przemyślenia zmian, jakie zaszły w sposobach kształtowania przestrzeni (nie tylko teatralnej), a przez to też do odsłonięcia ewolucji w postrzeganiu miejsca człowieka w otaczających go mikro- i makroświecie.

Punktem wyjścia dla cyklu jest realizowany w latach 2017–2020 projekt badawczy „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku”, którego zwieńczenie stanowi trzytomowa publikacja pod tym samym tytułem, opublikowana w roku 2020 pod redakcją Doroty Buchwald i Dariusza Kosińskiego. Jej trzeci tom wypełnia w większości reinscenizacja wystawy „Zmiana ustawienia”, która odbyła się na przełomie 2019–2020 roku w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki, a której kuratorem był Robert Rumas. To właśnie trio badawczo-artystyczne będzie sprawowało opiekę programową nad całością kursu.

Więcej informacji na temat Kursu wiodącego 2021/2022 Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań na stronie www.grotowski-institute.pl

Witkacy w teatrze międzywojennym.
Wykład prof. Janusza Deglera
18 lutego 2022, godz. 17.00
Instytut Grotowskiego, Czytelnia im. Ludwika Flaszena

Lata 1918–1927 to najbardziej twórczy okres w życiu Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885–1939). Jako członek awangardowej grupy Formistów bierze udział w kilkunastu wystawach, w trzech wydanych książkach: „Nowe formy w malarstwie”, „Szkice estetyczne”, „Teatr” formułuje teorię Czystej Formy, pisze ok. czterdziestu dramatów oraz powieść „Pożegnanie jesieni”. Wdaje się w liczne polemiki z przeciwnikami nowej sztuki. Okazją do tych polemik były premiery jego sztuk. Odbyło się ich osiemnaście, z których jedenaście na scenach zawodowych. Nowatorstwo jego dramaturgii spowodowało, że większość z nich odbyła się w niezwykłych warunkach (przesuwano premiery na koniec sezonu, celowo ograniczano liczbę spektakli i liczbę widzów). Niechętna była Witkacemu część środowiska teatralnego (aktorzy Teatru Małego w Warszawie odmówili udziału w „Tumorze Mózgowiczu”). Miał przeciwko sobie niemal całą krytykę teatralną, która zarzucała mu propagowanie „czystego nonsensu”.

Ranga artystyczna większości premier była wysoka, bo tworzyli je wybitni reżyserzy, a grali znani aktorzy. Dekoracje do trzech przedstawień zaprojektował jeden z najciekawszych scenografów Feliks Krassowski. Wydarzeniem stała się prapremiera „Mątwy” w krakowskim Teatrze „Cricot” (7 grudnia 1933), do której scenografię i kostiumy zaprojektował Henryk Wiciński.

Inscenizacje sztuk Witkacego odegrały istotną rolę w kształtowaniu się nowej świadomości estetycznej, przyczyniły się do rozbicia zakrzepłych wyobrażeń o budowie utworu dramatycznego i przyspieszyły proces destrukcji tradycyjnych i przestarzałych kanonów scenicznych.

„Mątwa” Teatru „Cricot” i Wicińskiego
Warsztaty Roberta Rumasa z grupą roboczą poświęcone „Mątwie” w krakowskim Teatrze „Cricot” (prem. 7 grudnia 1933), do której scenografię i kostiumy zaprojektował Henryk Wiciński
19 lutego 2022, Instytut Grotowskiego, Czytelnia im. Ludwika Flaszena

Partnerzy

Wirtualne Muzeum Inscenizacji