Od dziś w oleśnickim Rynku i w Sali widowiskwej można oglądać wystawę „30 lat WOLNOŚCI – 4 czerwca 1989 – 4 czerwca 2019”. Jest ona poświęcona pierwszym w historii Polski po II wojnie światowej częściowo wolnym wyborom.
Przedstawiciele niedemokratycznych władz komunistycznych Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej zagwarantowali w wyniku uzgodnień przy Okrągłym Stole rządzącej „koalicji” obejmującej Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą i jej satelitów, obsadę co najmniej 65% miejsc w Sejmie. Walka o pozostałe mandaty poselskie i wszystkie senatorskie miała charakter otwarty i demokratyczny.
Wybory zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej zorganizowanej wokół Komitetów Obywatelskich przy Lechu Wałęsie. Kandydaci wspierani przez KO zdobyli wszystkie mandaty przeznaczone dla bezpartyjnych, a także 99 na 100 miejsc w Senacie. W wyniku wyborów Polska stała się pierwszym państwem tzw. Bloku Wschodniego, w którym opozycja demokratyczna uzyskała realny wpływ na sprawowanie władzy. Wybory te są uznawane za moment przełomowy dla procesu transformacji systemowej w Polsce.
Głosowania w niedemokratycznej, powojennej Polsce, określane mianem wyborów, odbywały się regularnie, lecz miały charakter fasadowy. Od 1947 ich stałym elementem było fałszowanie wyników na korzyść komunistycznej władzy, jak również brak rzeczywistej wolności w dokonywaniu aktu wyborczego. Oficjalne wyniki przeprowadzanych „wyborów” ogłaszały miażdżące zwycięstwa obozu komunistów przy niemal pełnej frekwencji.
7 kwietnia 1989 Sejm PRL przyjął ordynacje wyborcze do Sejmu i Senatu. 13 kwietnia 1989 Rada Państwa podjęła uchwałę o zarządzeniu wyborów do obu izb parlamentu na 4 i 18 czerwca 1989.
17 kwietnia 1989 roku Sąd Najwyższy ponownie zarejestrował Niezależny Samorządowy Związek Zawodowy SOLIDARNOŚĆ. 13 kwietnia 1989 roku Rada Państwa podjęła uchwałę o powołaniu Państwowej Komisji Wyborczej, w skład której weszli również przedstawiciele KO. PKW stała się w konsekwencji pierwszym w Polsce organem państwowym o pluralistycznym składzie członków.
Dziękujemy Europejskie Centrum Solidarności I European Solidarity Centre za udostępnienie materiałów niezbędnych do przygotowania wystawy.
